یارانه سفر دولت به ثروتمندان؛ شیوه تخصیص ارز مسافرتی کاملا رانتی است

پس از نوسانات نرخ ارز و اطلاعیه‌های بانک مرکزی جهت به سامان رساندن اوضاع بازار ارز، قرار شد به هر مسافری که به ترکیه سفر می‌کند، ۵۰۰ یورو ارز تخصیص یابد. اختلاف قیمت یورو مسافرتی با قیمت یورو در بازار آزاد، به گونه‌ای است که دولت به هر مسافر کشور‌های هم‌مرز و کشور‌های مشترک‌المنافع یارانه ارزی، حدود ۲.۵ میلیون تومان پرداخت می‌کند. این در حالی است که کل یارانه ماهانه دریافتی توسط هر شخص در یک سال تقریبا ۵۵۰ هزار تومان است. این نشان می‌دهد همچنان ثروتمندان یارانه بیشتری می‌گیرند.

پایین بودن قیمت ارز مسافرتی در سال گذشته باعث شد تا سفر‌های خارجی مقرون به‌صرفه باشد و به همین دلیل، میزان مسافرت‌های خارجی بخصوص سفر به ترکیه رشد چشمگیری داشت. این موضوع باعث خروج ارز فراوانی از کشور می‌شد. بعد از نوسانات نرخ ارز در فروردین ماه سال جاری، دولت تصمیم گرفت راه‌های خروج ارز از کشور را به نوعی مسدود کند. به همین منظور، سعی کرد با ارائه راهکارهایی، سفر‌های خارجی بی‌مورد را کاهش دهد. یکی از این راهکارها، کاهش سهمیه ارز مسافرتی بود. در ۲۲ فروردین ماه سال ۱۳۹۷ بانک مرکزی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «ارز مسافرتی برای یک‌بار سفر در سال، هزار یورو یا معادل آن به سایر ارز‌ها به مسافران در مرز‌های خروجی هوایی پرداخت می‌شود. میزان ارز مسافرتی پرداختی به مسافران هوایی به کشور‌های هم‌مرز و کشور‌های مشترک‌المنافع به غیر از عراق ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزهاست.»

این اطلاعیه نشان می‌داد، کسانی که قصد سفر به کشور‌های ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، استونی، لتونی، لیتوانی، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، اوکراین، ازبکستان، ترکیه، افغانستان، بحرین، قطر، کویت، پاکستان، عمان، امارات‌متحده‌عربی و قبرس را دارند، می‌توانند ۵۰۰ یورو ارز مسافرتی و کسانی که قصد مسافرت به سایر کشور‌ها را دارند، می‌توانند هزار یورو دریافت کنند. همچنین بانک مرکزی به مسافران عراق، ۲۵۰ هزار دینار ارز مسافرتی پرداخت می‌کرد.

قیمت هر یورو مسافرتی تقریبا ۵ هزار تومان و قیمت هر یورو در بازار آزاد حدود ۹ هزار و ۹۰۴ تومان بود؛ این یعنی بانک مرکزی به هر مسافر کشور‌های خارجی بابت هر یورو، یارانه ۴ هزار و ۹۰۴ تومانی پرداخت می‌کرد. با این تصمیم اگر فردی قصد سفر به کشور‌های هم‌مرز و کشور‌های مشترک‌المنافع به غیر از عراق را داشت، دولت در عمل به او ۲ میلیون و ۴۵۲ هزار تومان یارانه ارزی پرداخت می‌کرد و اگر همین فرد قصد سفر به سایر کشور‌ها را داشت، دولت ۴ میلیون و ۹۰۴ هزار تومان یارانه ارزی به او اختصاص می‌داد.

این شیوه تخصیص ارز مسافرتی کاملا رانتی و به نفع افرادی است که تمکن مالی مناسب برای سفر‌های خارجی مکرر را دارند. با توجه به اینکه سفر خارجی به عنوان یک سرویس لوکس شناخته می‌شود، بنابراین پرداخت ارز به این سفر‌ها پرداخت یارانه پنهان به خانوار‌های برخوردار است که متاسفانه اکثرا هیچ نقشی در تولید ملی و پرداخت مالیات ندارند. همان‌طور که از یارانه‌های پنهان در بنزین، آب، برق، گاز و سایر اقلامی که قیمتگذاری آنها خارج از بازار صورت گرفته، بیشترین استفاده را می‌کنند.

در اوضاع کنونی جامعه، عمدتا افرادی می‌توانند به این کشور‌ها سفر کنند که استطاعت مالی داشته و از طبقه ثروتمند جامعه باشد، بنابراین دولت عملا به اقشار ثروتمند یارانه ارزی ۲.۵ تا ۴.۹ میلیون تومانی می‌دهد. این در حالی است که هر فرد با دریافت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی ماهانه، در سال تنها ۵۴۶ هزار تومان یارانه دریافت می‌کند. این آمار و ارقام نشان می‌دهد همچنان ثروتمندان یارانه بیشتری را نسبت به سایر اقشار جامعه دریافت می‌کنند.