کتاب‌های ماه | از اقتصاد رفتاری تا کیفیت زندگی
موضوع علم اقتصاد پیش از هر چیز مطالعه رفتار انسان است. در طول ۴۰ سال گذشته، اقتصاد رفتاری روش مدل کردن رفتار انسان را به چالش کشیده است.
اقتصاد رفتاری
نویسنده:موریس آلتمن
مترجم: دکتر محسن رنانی
نشر: آوند دانش
قیمت: ۳۹ هزار تومان
تعداد صفحات: ۴۰۰ صفحه
«اقتصاد رفتاری» رشته‌ای است که با روش علمی روانشناسی‌شناختی، فاکتور‌های مربوط به احساسات و اجتماع را در تحلیل و فهم بازار‌ها و عوامل اقتصادی به کار می‌گیرد و بسیاری از عوامل جزیی را که به انتخاب‌های مالی کمک می‌کنند، بررسی می‌کند. کتاب اقتصاد رفتاری «آلتمن» توضیح می‌دهد که چگونه عوامل روان‌شناختی و اجتماعی نظیر الگو‌های غریزی، فشار اجتماعی و قالب‌بندی ذهنی می‌توانند به‌شدت بر تصمیم‌گیری روزمره و انتخاب‌های مالی ما اثر بگذارند. کتاب اقتصاد رفتاری بر اساس مثال‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی و مبتنی بر دنیای واقعی، بینشی ارائه می‌دهد تا به سرمایه‌گذاران در پیشگیری از ارتکاب اشتباهات تکانشی، به شرکت‌ها در درک ساز وکار‌های نهفته در انتخاب‌های فردی و به دولت‌ها و شرکت‌های غیرانتفاعی در تصمیمات عمومی کمک کند.
نویسنده این کتاب موریس آلتمن، استاد اقتصاد رفتاری و اقتصاد نهادی و رییس دانشکده اقتصاد و مالیه دانشگاه ویکتوریا در ولینگتون است. او طی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ در جایگاه رییس انجمن توسعه اقتصاد رفتاری خدمت کرد و در سال ۲۰۰۹ به عنوان رییس انجمن اقتصاد اجتماعی انتخاب شد. آلتمن تاکنون بیش از ۸۰ مقاله داوری شده در حوزه اقتصاد رفتاری، تاریخ اقتصادی، روش‌شناسی و اقتصاد کلان تجربی و چهار کتاب درمورد نظریه اقتصادی و سیاست عمومی منتشر کرده است. او همچنین روی موضوعات تغییرات فنی درونزا، پیوند‌های بین عدالت اقتصادی (حقوق بشر)، قدرت، رشد و توسعه اقتصادی و همچنین اهمیت نوع دوستی، اخلاق و عمل متقابل در نظریه اقتصادی تحقیق می‌کند. آلتمن پروژه‌های بزرگی را نیز در حوزه اقتصاد آزمایشگاهی رهبری می‌کند. یکی از این پروژه‌ها به بررسی نقش قیمت‌ها، درآمد‌ها و متغیر‌های اجتماعی در تعیین تقاضای مصرف‌کننده می‌پردازد. موضوع پروژه دیگر او، بررسی تاثیر بهبود شرایط کار بر میزان تلاش افراد و چگونگی تاثیر آن بر هزینه‌ها و سودآوری واحد است.
کتاب از یک مقدمه، ۵ بخش و ۱۸ فصل تشکیل شده است. بخش اول «معرفی اقتصاد رفتاری: علم انتخاب‌های دنیای واقعی»، بخش دوم «درک انتخاب»، بخش سوم «رشد کیک اقتصادی: اهمیت اقتصادی اخلاق، بهروزی و فرهنگ»، بخش چهارم «وقتی حباب‌ها، رکود‌ها و ناکارایی‌ها ممکن می‌شوند: بینش‌های رفتاری در دنیای واقعی اقتصاد» و بخش پنجم «بخش ده‌تایی‌ها» (ده کاربرد کلیدی اقتصاد رفتاری در سیاست عمومی) را شامل می‌شود. محور‌های عمده‌ای که در کتاب مورد بحث قرار می‌گیرند عبارتند از: ۱- استفاده از مفروضات واقعی برای تحلیل‌های اقتصادی: بررسی مفروضات اقتصاد مشخص می‌کند که چگونه اقتصاددانان رفتاری، ملاحظات اجتماعی، روان‌شناختی و فرهنگی را تحلیل می‌کنند. ۲- بررسی رابطه بین مغز و اقتصاد: درک اینکه چگونه رفتار انسانی و محیط بر پدیده‌های اقتصادی اثر می‌گذارد. ۳- بررسی نقش انتخاب آزادانه در تصمیم‌گیری اقتصادی: بررسی شرایطی که ضروری است تا افراد با وجود محدودیت‌های پیش روی خود، انتخاب‌هایی داشته باشند که بیانگر اولویت‌های آنهاست. ۴- شاد شدن: شناسایی عواملی غیر از ثروت و پول که برای ایجاد شادی افراد بسیار مهم هستند، مانند عواملی که توسط اقتصاد رفتاری تعریف شده‌اند.
نظریه فمینیستی
آسیب‌های اجتماعی و نابرابری (دوره ۲ جلدی)
نویسنده: جوزف دانون
مترجم: فرزانه راجی
نشر: چشمه
قیمت: ۳۸ هزار تومان
تعداد صفحات: ۳۴۷ صفحه
در اوایل قرن بیستم میلادی و در جریان موج اول فمینیسم و تلاش برای کسب حق رای، عده زیادی از زنان خود را فمینیست نامیدند؛ واژه‌ای که با آغاز دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی و اوج گرفتن موج دوم جنبش‌های اجتماعی جای خودش را در ادبیات، سیاست، هنر، تاریخ، اقتصاد، حقوق، انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی باز کرد. در پاسخ به سوالی درباره چیستی فمینیسم، پاسخی جامع نمی‌توان داد. گروهی آن را جنبشی سازمان‌یافته برای به دست آوردن حقوق زنان قلمداد می‌کنند، گروهی آن را چشم‌اندازی در پی رفع کردن فرودستی، ستم، نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌ها علیه زنان می‌دانند و گروهی نیز آن را یک ایدئولوژی می‌پندارند که هدفش نه‌فقط برابری زنان و مردان که دگرگون‌سازی تمام ساختار‌های اجتماعی است. با وجود تعریف‌های گوناگون، فمینیست‌ها همگی معتقدند که به زنان به خاطر جنسیت‌شان ظلم شده است.
«جوزفین دانوان» سنت فکری فمینیستی آمریکا را با تمامی پیچیدگی‌اش بررسی می‌کند. کتاب نظریه فمینیستی گزارشی است جامع از ارتباط تفکر فمینیستی با تاریخ اندیشه سیاسی، آرمان‌های روشنگری، انقلاب و ضد‌انقلاب سه قرن گذشته و مبارزات پیگیر زنان برای حقوق، احترام و همچنین فرصت‌های برابر زندگی. این کتاب یکی از مهمترین آثار موجود در زمینه نظریه فمینیستی است. هدف اصلی کتاب پاسخ به این پرسش است: «فمینیسم چیست؟» و در این راستا مبنای فلسفی و نظری گرایش‌های متفاوت فمینیستی، همچون مارکسیسم، فرویدیسم، اگزیستانسیالیسم و ... را نیز مورد مطالعه و بررسی قرار داده و همین امر کتاب را به منبعی غنی و قابل رجوع برای اندیشه‌های فمینیستی تبدیل می‌کند. دانون بدون قضاوت و شعارپردازی، تحرکات و فعالیت‌های زنان را از زمانی که نام فمینیسم به خود می‌گیرند، مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهد؛ از دوران روشنگری و فمینیسم لیبرال تا فمینیسم فرهنگی قرن نوزدهم، دیدگاه‌های اخلاقی قرن بیستم و بالاخره با عنوان «به سوی قرن بیست‌و‌یکم» خواننده را در پاسخ به پرسش «فمینیسم چیست؟» به قرن بیست‌و‌یکم رهنمون می‌شود و مباحث جدیدی همچون اکوفمینیسم، چند فرهنگی، پست‌مدرنیسم و فمینیسم جهانی را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. کتاب با پیشگفتار نویسنده آغاز می‌شود و در پی آن در ۸ فصل به گرایش‌های مختلف فمینیستی می‌پردازد: روشنگری فمینیسم لیبرال، فمینیسم فرهنگی قرن نوزدهم، فمینیسم و مارکسیسم، فمینیسم و فرویدیسم، فمینیسم و اگزیستانسیالیسم، رادیکال فمینیسم، دیدگاه اخلاقی فمینیسم فرهنگی قرن بیستم و به سوی قرن بیست‌و‌یکم.
مبانی اقتصاد رفتاری
نویسنده: نرگس حاجی ملادرویش
نشر: نهادگرا
قیمت: ۳۰ هزار تومان
تعداد صفحات: ۳۶۰ صفحه
موضوع علم اقتصاد پیش از هر چیز مطالعه رفتار انسان است. در طول ۴۰ سال گذشته، اقتصاد رفتاری روش مدل کردن رفتار انسان را به چالش کشیده است. اقتصاد رفتاری به مدد یافته‌های تجربی به مستند کردن خطا‌های اقتصاد مسلط و بهینه‌سازی مدل‌های اقتصادی می‌پردازد. با دریافت جایزه نوبل توسط «ریچارد تیلر» به خاطر نگارش کتاب اقتصاد رفتاری، مباحث این شاخه از علم اقتصاد در سراسر دنیا از جمله ایران به‌شدت داغ شد و در بسیاری از کشور‌ها از جمله ایران کتاب او به سرعت ترجمه و انتشار یافت. اخیرا اولین کتاب تالیفی اقتصاد رفتاری در ایران «مبانی اقتصاد رفتاری؛ تصمیم‌گیری فردی» با تالیف «نرگس حاجی ملادرویش» فارغ‌التحصیل دانشگاه لستر انگلستان و استاد دانشگاه الزهرا (س) و با مقدمه «حسین راغفر» روانه بازار نشر شده است.
اگر مباحث علم اقتصاد را به تصمیم‌گیری‌های فردی و تصمیم‌گیری‌های متقابل جمعی تقسیم کنیم، اقتصاد رفتاری در هر دو حوزه یافته‌های قابل‌توجه فراوانی داشته است. از آنجا که فهم تصمیم‌گیری‌های متقابل افراد مستلزم درک نحوه تصمیم‌گیری فردی است، روند تاریخی تحولات اقتصاد رفتاری از نحوه تصمیم‌گیری فردی آغاز شده و نویسنده در ابتدای کتاب به این تصمیمات می‌پردازد. برای آشنایی دانشجویان و مخاطبان با روند شکل‌گیری پیشرفت‌های علمی که در طی مناقشه و نقد و تعامل شکل می‌گیرند، سعی شده به نحوه شکل گرفتن اقتصاد رفتاری و روش‌شناسی آن پرداخته شود. هدف کتاب، ارائه اقتصاد رفتاری به صورت رسمی و کاربردی است به نحوی که ابزاری باشد برای علاقه‌مندان به انجام تحقیقات در این حوزه. نویسنده سعی کرده بنیان‌های اقتصاد رفتاری، معرفی و نحوه عزیمت از مدل‌های اقتصاد نئوکلاسیکی شرح داده شود. با توجه به ارائه نظریه‌های اقتصاد نئوکلاسیک و نظریه‌های رفتاری به صورت همزمان، خوانندگان علاقه‌مند و آشنا با مباحث اقتصادی نیز می‌توانند کتاب را دنبال کنند. فصل ۳ کتاب به انتخاب‌های مصرف‌کننده و تقاضا می‌پردازد. فصل ۴ با مقدمه‌ای از مفاهیم احتمال آغاز می‌شود و سپس به تبیین نظریه‌های تصمیم‌گیری تحت ریسک به ویژه نظریه مطلوبیت مورد انتظار و نقد‌های وارد بر آن می‌پردازد. در ادامه فصل ۵ نظریه‌های رفتاری تصمیم‌گیری تحت خطر و نحوه عزیمت از نظریه‌های کلاسیک را شرح می‌دهد و نظریه چشم‌انداز را به تفصیل توضیح می‌دهد. فصل ۶ برای مخاطبینی نوشته شده که به دنبال ترسیم ترجیحات تحت ریسک هستند و علاقمند به کار آزمایشگاهی. فصل ۷ و ۸ کتاب هم با نحوه مدل‌سازی ترجیحات در طول زمان به صورت کلاسیک آغاز می‌شود و بعد به نظریه‌های رفتاری پیرامون ترجیحات در طول زمان می‌پردازد.
زنان و کیفیت زندگی
نویسنده: سید فریبا سیدان
ناشر: تیسا
قیمت: ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان
تعداد صفحات: ۲۴۸ صفحه
کیفیت زندگی، مفهومی چندجانبه و چند‌بعدی است که تنها جنبه‌های مادی زندگی را دربر نمی‌گیرد بلکه سنجش و اندازه‌گیری آن، در گرو دسترسی به عوامل و امکانات مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی است. در چند دهه اخیر دگرگونی‌های بنیادی و اساسی در وضعیت زنان به وقوع پیوسته که منجر به تحولاتی در زمینه چندگانگی نقش و جایگاه اجتماعی آنان در بخش‌هایی از جامعه شده است. برخی از پژوهشگران
بر آنند که نقش‌های چندگانه اجتماعی، شغلی و خانوادگی منابع گوناگونی هستند که منافع متعددی را در اختیار افراد قرار می‌دهند و پاداش‌ها و امتیازات متعددی را به همراه می‌آوردند که بر کیفیت زندگی زنان می‌افزایند. بهبود کیفیت زندگی و رشد قابلیت‌های انسانی زنان یکی از ملاک‌های اصلی ارزیابی سطح توسعه انسانی پایدار است و طیف گسترده‌ای از شاخص‌ها را شامل می‌شود. این پدیده هم ابزار و هم هدف توسعه انسانی پایدار بوده و در بستر عدالت اجتماعی و جنسیتی تحقق می‌یابد. در سال‌های اخیر در زمینه کیفیت زندگی زنان، مطالعات اندکی صورت گرفته به‌ویژه در ایران، به تفاوت‌های جنسیتی در این باره توجه کافی نشده است. کتاب «زنان و کیفیت زندگی» تالیف فریبا سیدان، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) از جمله معدود مطالعات در زمینه کیفیت زندگی زنان در شهر‌های ایران است که در چندین بخش تنظیم شده است. در بخش آغازین، مطالبی پیرامون جنسیت و کیفیت زندگی، نیاز‌های اساسی و انسانی زنان، ویژگی نقش‌های جنسیتی، قابلیت‌های انسانی زنان و کیفیت زندگی، کیفیت زندگی به مثابه توسعه انسانی، عدالت جنسیتی و توسعه پایدار، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی زنان نگاشته شده است. بررسی ویژگی‌های جنسیتی کیفیت زندگی زنان و زندگی شهری، تجربه و ادراک زنان از کیفیت زندگی در فضای شهری، نیاز‌های عملی و استراتژیک زنان در فضا‌های شهری و درک و تجربه زنان از تردد در معابر و استفاده از حمل‌ونقل شهری، در بخش دوم کتاب مطرح شده است. بررسی اشتغال زنان در شهرها و کیفیت زندگی آنان، اقتصاد و دوگانگی‌های جنسیتی در شهر، جهانی شدن، شهرنشینی و تقسیم کار جنسیتی در شهرها و به حاشیه رانده شدن زنان در اشتغال شهری از دیگر مباحث این کتاب در بخش سوم است. در بخش پایانی کتاب، افزایش مهاجرت زنان به شهرها و تاثیرات آن بر کیفیت زندگی آنان با توجه به مباحثی، چون بررسی توازن جنسیتی در مهاجرت به شهرها، روند جهانی‌شدن و افزایش مهاجرت‌های شهری و بین‌المللی زنان، آسیب‌های اجتماعی و مهاجرت زنان به شهرها پی گرفته شده است.
منشاء درد ما جای دورتری است
نویسنده: آلن بدیو
مترجم: مهدی رضایی
انتشارات: دیبایه
قیمت: ۹ هزار و ۵۰۰ تومان
تعداد صفحات: ۸۴ صفحه
«آلن بدیو»، متولد سال ۱۹۳۷ در رباط (مراکش)، فیلسوف، نویسنده و نمایشنامه‌نویس فرانسوی است. او در سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۰ با «آلتوسر» همکاری می‌کرد و در همان سال‌ها در مدیریت دانشگاه پاریس – ونسن نقش داشت. سپس به یک گروه مائوئیستی پیوست که این همکاری تا سال ۱۹۸۰ ادامه یافت. او از فیلسوفان جناح چپ رادیکال فرانسه به شمار می‌رود و تاکنون کتاب‌های زیادی از او در حوزه سیاست، فلسفه و هنر منتشر شده است. کتاب «منشاء درد ما جای دورتری است» متن سخنرانی بدیو در سمیناری است که چند روز پس از کشتار ۱۳ نوامبر سال ۲۰۱۵ درباره این حوادث انجام داد و اکنون «بهروز عارفی» آن را به فارسی ترجمه کرده است. در ۱۳ نوامبر یک رشته از حملات هماهنگ شده تروریستی متشکل از تیرباران‌های دسته‌جمعی و بمب‌گذاری‌های انتحاری در منطقه‌های مختلف شهر پاریس، منجر به کشته شدن ۱۳۰ نفر و مصدومیت تعداد زیادی از فرانسویان شد. به عقیده بدیو، یکی از وظایف اساسی و همیشگی عدالت تا حد امکان، گسترش فضای عواطف عمومی و مبازره با محدودیت‌های هویتی است و اینکه به خاطر داشته باشیم که فضای سیه‌روزی از فضا‌هایی است که سرانجام در سطح کل انسانیت مطرح است، در نتیجه ما هرگز نباید خود را در چارچوب گفتار‌های محدودکننده هویتی و منطقه‌ای محبوس کنیم.
بدیو در این کتاب، ساختار ذهنی جهان معاصر و چارچوب عمومی آنچه که رخ می‌دهد را توضیح می‌دهد. هدف او، روشن ساختن تغییرات در ساختار ذهنی جهان معاصر است، به آن صورتی که از سال‌های دهه ۸۰ قرن گذشته شکل گرفته است. سپس آثار عمده این ساختار را بر مردم، با همه گوناگونی و درهم‌آمیختگی‌شان بررسی می‌کند. به عقیده بدیو، این جهان ذهنیت‌های غیرعادی ایجاد کرده که مشخصه‌های دوران امروزی‌اند. او، سه ذهنیت نمونه متمایز را تفکیک می‌کند. در بخش چهارم، او در مورد آنچه که چهره‌های معاصر فاشیسم می‌نامد، توضیح می‌دهد. در بخش پنجم به خود رویداد پاریس در همه جنبه‌های اجزای تشکیل‌دهنده‌اش می‌پردازد. قاتلان چه کسانی‌اند؟ عاملان این جنایت جمعی کیستند؟ و این عملیات را چه باید نامید؟ در بخش ششم به ایجاد دولت و پروردن افکار عمومی حول دو واژه «فرانسه» و «جنگ» می‌پردازد. بخش هفتم، به تلاش در جهت ایجاد اندیشه‌ای متفاوت می‌پردازد، به این معنا که از شکل دادن افکار عمومی از سوی دولت و سمت‌گیری واکنشی آن اهتراز کند. در پرتو کل مسیر، این بخش به شرایط آنچه بازگشت به سیاست رهایی‌بخش می‌نامد، مربوط می‌شود.
دانشگاه از نردبان تا سایبان
نویسنده: عباس کاظمی
انتشارات: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
قیمت: ۲۶ هزار تومان
تعداد صفحات: ۵۲۰ صفحه
پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم کتاب دانشگاه، اخیرا کتاب «از نردبان تا سایه» را به قلم «عباس کاظمی» منتشر کرده است. کتاب حاضر مجموعه مقالات، یادداشت‌ها و مصاحبه‌هایی است که ظرف یک دهه در حوزه عمومی منتشر شده است. کتاب در چهار بخش تنظیم شده است. بخش اول به مسائل آموزش عالی و دانشگاه به معنای کلی می‌پردازد. در بخش دوم، به پدیده جدید اقلیت‌های دانشگاهی اشاره شده که ناشی از تحولات جدید دانشگاه است. بخش سوم، زندگی و حیات علوم اجتماعی در ایران را روایت می‌کند و بخش چهارم، به تجربه مطالعات فرهنگی در ایران اختصاص یافته است.
بخش اول با نگاهی کلی، روند شکل‌گیری و تاثیر آموزش عالی و نهاد دانشگاه را در دنیای امروز نشان می‌دهد و درباره این پرسش‌ها تامل می‌کند که دانشگاه‌های ما به کجا می‌روند؟ روزمره شدن دانشگاه‌ها با پدیده «مک‌دونالدی» شدن چه ارتباطی دارد؟ آیا کلاس درس، مُرده است و دانشگاه‌ها چیز زیادی برای آموختن به ما ندارند؟ در چند دهه گذشته، چگونه پدیده‌های جدید دانشگاهی، تحت تاثیر نظام‌های کنکوری شکل گرفته‌اند؟ به طور کلی در این بخش نشان داده می‌شود که چگونه با تغییر چهره دانشگاه در دهه‌های اخیر، مسائل آن نیز تغییر کرده است. محور بخش دوم کتاب، موضوع اقلیت‌های جدیدی است که وارد نظام دانشگاهی می‌شوند. گروه‌بندی‌های جدیدی در دانشگاه ایجاد شده که توجه به آنها برای آینده ضروری است؛ پرولتاریای پژوهشی، حق‌التدریسی‌ها، پیمانی‌ها، نوکیسگان دانشگاهی و برون‌سپاران بخشی از این اقلیت‌ها به شمار می‌آیند. به زعم نویسنده، توجه به این اقلیت‌های جدید برای جامعه ما ضروری است زیرا بحران‌ها و مسائل اجتماعی در این اقلیت‌های جدید ریشه دارند. بخش سوم با عنوان نظریه‌زدگی و علوم اجتماعی، به یکی از مناقشات مهمی می‌پردازد که «کاظمی» در چند سال اخیر مطرح کرده است؛ اینکه در ایران، رویکرد علوم اجتماعی نسبت به امر نظری و مواجهه‌اش با آن، بیمارگونه و در تمنای تولید نظریه به دام پیچیده بازی با نظریات غربی افتاده است. بخش چهارم، سرنوشت مطالعات فرهنگی در ایران را طی یک دهه گذشته شرح می‌دهد. مجموعه این مطالب به سه شکل متفاوت عرضه شده‌اند. برخی از آنها مقالاتی بوده‌اند که در مجلات عمومی منتشر شده‌اند، برخی در قالب سخنرانی بوده که کاظمی سعی کرده ساختار آنها را حفظ کند و برخی نیز مصاحبه‌هایی هستند که در زمان‌های مختلف انجام شده است.